ჩვენს ირგვლივ ხშირად შეხვდებით შემდეგ ფრაზებს: “ დეპრესიაში ვარ… ”. ამ ფრაზას იყენებენ სქესისა და ასაკის მუხედავად, შესაძლებელია ასეთი ფრაზა მოვისმინოთ ბაღის ბავშვისგანაც კი. ფრაზა “ დეპრესიაში ვარ ” გახდა ძალზედ პოპულარული ჩვენს საზოგადოებაში. თუმცა რამდენს გასაგებია ამ ფრაზის ჭეშმარიტი აზრი? ამ სტატიაში განვიხილოთ რა არის დეპრესია და როგორია მისი გადაჭრის გზები.
მანამ, სანამ უშუალოდ პრობლემის გარკვევას დავიწყებთ, გავეცნოთ ამ სიტყვის მნიშვნელობას. უმეტესობა ვინც ამ ფრაზას იყენებს თვლის, რომ ეს სიტყვა აღნიშნავს მხოლოდ “ცუდ ხასიათზე ყოფნას”, “დროებით განწყობის დაკარგვას”, “ მელანქოლიურ განწყობას ”, ნაწილისთვის “ წვიმიან ამიდსაც ” და “ შემოდგომასაც ”-კი . დეპრესია ლათინური სიტყვაა (deprimo) რაც ნიშნავს “ზეწოლას” “დათრგუნვას”. საქართველოს პირველადი ჯანდაცვის ექიმების გაიდლინში მოცემულია შემდეგი განმარტება. დეპრესია განიხილება, როგორც გუნება-განწყობის, ინტერესის, ხალისის პროგრესირებადი დაქვეითება სულ მცირე ორი კვირის განმავლობაში, რასაც თან ახლავს ინდივიდის სოციალური ( მათ შორის სამსახურეობრივი/პროფესიული ) და ფიზიკური აქტივობის მნიშვნელოვანი დაქვეითება. საერთაშორისო დაავადებათა კლასიფიკაციაში დეპრესიას მინიჭებული აქვს ინდივიდუალური კოდი და შესაბამისად გააჩნია საკუთარი ამოცნობის და მართვის კრიტერიუმები.
აღნიშნულიდან გამომდინარე დეპრესია არის ფსიქიკური სფეროს აშლილობა, რომლის ვერაგობაც ასევე გამომდინარეობს იმითაც, რომ ამ დაავადების დროს ადამიანები ხდებიან გულჩათხრობილები, იშვიათად ითხოვენ დახმარებას და ხშირ შემთხვევაში უჩნდებათ პესიმისტური, უიმედო აზრები რომლებიც საფრთხეს წარმოადგენენ დაავადებულ ადამიანისათვის და მის სიცოცხლისთვის.
რა ფაქტორები იწვევს დეპრესიას?
დეპრესიას იწვევს მრავალი ფაქტორი ან ამ ფაქტორების თანხვედრა. განვიხილოთ ყველაზე ხშირი გამომწვევი მიზეზები:
პირველ რიგში, უდაო ფსიქოლოგიური ფაქტორები, როგორიც არის სტრესი, დაქვეითებული თვითშეფასება, პესიმისტური განწყობა, უიმედობა მომავლისადმი, შიში.
ასევე, არ შეიძლება გამოვტოვოთ ნეიროენდოკრინული ფაქტორები, რომლებიც მოიცავენ ადამიანის ორგანიზმში ბიოქომიური ცვლილებებს, ჰორმონალურ ფონის შეცვლას, ასაკობრივ ცვლილებებს, სქესთან დაკავშირებულ ფიზიოლოგიურ ცვლილებებს.
ძალზე ნიშვნელოვანია სოციალური ფაქტორიც, რომელიც მოიცავს მძიმე შრომას, სამსახურს გაუსაძლისი პირობებით, სიღარიბე, სოციალური იზოლაცია, საყვარელი ან ახლობელი ადამიანის დაკარგვა, და სხვა სტრესული პირობები შექმნილი საზოგადოების მხრიდან… ასევე არანაკლები როლი ენიჭება მემკვიდრეობას, ქრონიკულ დაავადებების არსებობას და სხვა ფაქტორებს.
უნდა ვიცოდეთ, რომ ეს ფაქტორები გარკვეული დროის მანძილზე უნდა ახდენდნენ გავლენას რათა გამოიწვიონ დეპრესიისათვის დამახასიათებელი ნიშნები, რომელიც როგორც უკვე ვიცით უნდა გრძელდებოდეს 2 კვირაზე მეტხანს. დეპრესიას სწავლობდნენ დიდი დროის განმავლობაში და შექმნილია საერთაშორისო სადიაგნოსტიკო საშუალებები, რომლებიც გვეხმარება გამოვარკვიოთ დეპრესიის ძირითადი ნიშნები და ეფექტურად განვკურნოთ მისგან…
დეპრესიის ნიშნები
დეპრესიას გააჩნია შემდეგი ძირითადი ნიშნები, რომლებიც დამახასიათებელია ამ დაავადებისათვის. ჩვენს ქვეყანაში დეპრესიის ამოსაცნობად იყენებენ ერთ-ერთ დაავადებების საერთაშორისო კლასიფიკაციის მიერ რეკომენდირებულ სიმპტომებს დაავადების ამოსაცნობად. სულ ასეთი ათი ნიშანია და ესენია :
- დეპრესიული (დაქვეითებული) გუნება-განწყობა
- ინტერესის, სიამოვნების მიღების უნარის დაქვეითება
- მომავლისადმი პესიმისტური განწყობა
- მადის დარღვევა ( მადის დაქვეითება ან მომატება)
- ძილის დარღვევები
- ფსიქომოტორული აჟიტირება ან პირიქით შენელება
- დაღლილობა, ენერგიის დაქვეითება
